Co badania psychodelików mogą powiedzieć nam o świadomości?
Psychodeliki są nieodzownie związane z tematyką świadomości. Już sam źródłosłów tego terminu odnosi się do procesu uświadamiania (ujawniania umysłu). Podobnie jak w przypadku innych metod zmiany stanu świadomości (m.in. medytacji, deprywacji sensorycznej, hiperwentylacji), efektem zastosowania psychodelików jest czasowa, jakościowa zmiana stanu i treści świadomości. Czy badania doświadczeń psychodelicznych mogą nam powiedzieć coś interesującego na temat mechanizmu i funkcji świadomości? W obszarze badań nad świadomością zaproponowano kilka konkurencyjnych modeli teoretycznych. Wypracowano również szereg metod badawczych. Żaden z modeli świadomości nie jest jednak powszechnie akceptowany, a stosowane metody dotychczas nie pozwoliły rozstrzygnąć, który model lepiej opisuje mechanizm powstawania subiektywnego doświadczenia. Możliwym rozwiązaniem tego problemu wydaje się wypracowanie nowych sposobów prowadzenia badań. Czy badania doświadczeń psychodelicznych mogą odpowiedzieć na tę potrzebę i poszerzyć nasze zrozumienie zależności między subiektywnym doświadczeniem, działaniem mózgu i zachowaniem? W ramach wystąpienia dokonam przeglądu wyników badań dotyczących świadomości i innych powiązany z nią procesów, które ulegają zmianie pod wpływem psychodelików (m.in. percepcji, uwagi, metapoznania czy emocji). Przeanalizuję również zmiany dotyczące poczucia czasu, umiejscowienia w przestrzeni oraz doświadczania ‘ja’. W ostatniej części wystąpienia omówię znaczenie badania psychodelików dla rozwoju teorii świadomości.
prof. dr hab. Michał Wierzchoń – kierownik Zakładu Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej im. Stefana Szumana w Instytucie Psychologii UJ, prodziekan ds. naukowych Wydziału Filozoficznego, dyrektor Centrum Badań Mózgu, kierownik Międzynarodowego Programu Doktorskiego z zakresu neuronauki poznawczej.